در این مطلب قصد داریم تا روش های درست مطالعه در منزل را تشریح کنیم .یکی از شرایط اساسی مطالعه ، تمرکز حواس است . معمولاً دانش آموزان ، والدین یا معلمین از عدم تمرکز حواس شاگردان شکوه می کنند و همین امر باعث ایجاد افت تحصیلی در بین دانش آموزان شده است . مطالعه در منزل شرایط خاصی را می طلبد و ما در اینجا به شرح مختصری از این نکات خواهیم پرداخت.
مواردی که بررسی می کنیم :
ساعات خواب و بیداری چگونه باشد ؟
مطالعه روزانه را از چه ساعتی شروع و کی تمام کنم ؟
چند دقیقه مطالعه و چند دقیقه استراحت ؟
مطالعه روزی یک درس مناسب است یا چند درس ؟
استفاده از یک کتاب در هر درس یا چند کتاب ؟
مطالعه در سکوت مطلق مناسب است یا همراه گوش دادن به موسیقی ؟
مطالعه در راه چطور ؟
در صورت برخورد با یک مطلب یا سوال سخت و مبهم که ذهن ما را مدتها درگیر کرده چه سیاستی داشته باشیم ؟
چه تفریحاتی بعد از مطالعه ؟ آیا اینترنت یا اپلیکیشن های موبایل ( تلگرام و … ) مناسب است ؟
حال به بررسی تک تک موارد می پردازیم :
بهتر است شب هر چه زودتر خوابیده و صبح زود بیدار شویم ( هر چه زودتر بهتر ) . دقت کنید هیچگاه لزومی ندارد با بی خوابی و به سختی خود را ملزم کنیم بیدار شده و درس را شروع کنیم . بلکه ساعات خواب باید طوری باشد که به شکل خود به خودی از خواب بیدار شویم . به عبارت دیگر خوابمان تمام شده باشد . اگر ساعات خوابتان مناسب نیست سعی کنید یکی دو روز به ورزش سنگین یا کوهنوردی و … بپردازید تا شب هنگام به راحتی به خواب روید . این ساعت خواب را هرگز تغییر ندهید . ساعت خواب بدین صورت به هم می خورد که شما شب هنگام در موقع خواب وسوسه می شوید ایمیل یا اپلیکیشن های موبایل ( تلگرام ، بی تالک و … ) خود را چک کنید . از این کار اجتناب کنید یا خیلی کوتاه آنرا انجام دهید . باری به هر جهت اگر نتوانستید ساعات خواب خود را تنظیم کنید در هر ساعتی که بیدار شدید پس از صرف یک میوه یا آبمیوه و صبحانه ، به فاصله نیم ساعت بعد مطالعه را شروع کنید .
ساعات خاصی را نمی توان تجویز کرد . صبح هرچه زودتر بهتر . البته به شرطی که خوابتان به طور اتوماتیک تمام شده باشد نه اینکه به زور از خواب بیدار شوید . اگر توانستید ساعت خوابتان را تنظیم کنید هرچه زودتر بیدار شوید بهتر است . این ساعت می تواند از 4 صبح شروع شود . به طور نرمال با تنظیم ساعت خواب افراد می تواندد تا قبل از 8 صبح بیدار شوند . مطالعه باید در طول صبح با فاصله مطالعه-استراحت ادامه یافته و یک تا دو ساعت بین روز استراحت و نهار و مجدداً تا قبل از نیمه شب ادامه یابد . بهتر است ساعاتی را قبل از خواب به رفع خستگی و انجام کارهای روزمره و متفرقه اختصاص دهیم . به طور طبیعی با فرض بیدار شدن در ساعت 7:30 مطالعه می تواند تا ساعت 14 ادامه داشته و سپس با اختصاص 90 دقیقه به نهار+استراحت می توان مطالعه را مجدداً 15:30 شروع و تا حدود 20:30 ادامه داد . سپس تا حدود 10 تا 11 رفع خستگی و انجام امور متفرقه و پس از آن به خواب رفت . بهتر است هر هفته یک روز را به استراحت ، گردش و رفع خستگی کامل اختصاص دهیم .
این کاملا به ویژگی های ژنتیکی و ذاتی فرد بستگی دارد . باید ببینید بعد از چند دقیقه مطالعه ( با فرض اینکه همه مطالب آن دور را بدون مشکل آموخته اید ) کاملاً خسته و کم حوصله می شوید و نیاز به استراحت دارید . به طور معمول 75 تا 90 دقیقه مطالعه و 30 دقیقه استراحت پیشنهاد می شود . اگر در حین مطالعه پس از 90 دقیقه همچنان مشتاق خواندن بودید هر چند دقیقه اضافه را اندازه گرفته و از دور بعدی مطالعه بکاهید . مثلا اگر در یک دور خاص 100 دقیقه خواندید و خسته شدید دور بعدی به جای 90 دقیقه می توانید 80 دقیقه بخوانید و به همین ترتیب . سعی نکنید ساعات استراحت و رفع خستگی را کم کنید .
مسلماً خواندن دو درس مختلف در یک روز پیشنهاد می شود ( به همراه خواندن 90 دقیقه ای یک درس سبک در هر روز ) . علت این روش چیست ؟ اگر شما یک درس را مطالعه کنید به طور طبیعی ( یا با رسیدن به یک مطلب سخت و نامفهوم در آن درس ) دیگر رقبتی به خواندن آن درس در آن روز ندارید و باقی ساعات شما تلف می شود . اما اگر درس دیگری را شروع کنید هم مطالب درس قبل کم کم برای شما در ذهن جا می افتد هم ساعات خواندن شما دو برابر می شود . ضمناً خواندن همه دروس در طول چند روز پیشنهاد می شود . می توان به این صورت عمل کرد : هر روز تا قبل از استراحت ظهر یک درس و بعد از استراحت ظهر تا شب درس دیگر و 90 دقیقه درس سبک . به طور مثال به این صورت : روز اول مدار و معادلات – روز دوم سیگنال و ریاضی مهندسی – روز سوم الکترونیک و کنترل – روز چهارم آمار و الکترومغناطیس . هر شب هم به مدت 90 دقیقه زبان ( با فرض حذف نکردن زبان و اینکه رشته های غیر از مهندسی برق قدرت و زیر شاخه های آن مد نظر است . در آن صورت نیز به جای الکترونیک و سیگنال می توان ماشین و بررسی را اضافه کرد . ) . البته شدیداً توصیه می شود ابتدا از دفترچه دوم یک درس که هیچ پیش زمینه ای از آن ندارید را حذف کنید ( بسته با اشخاص مختلف مثلاً الکترومغناطیس یا … ) سپس روی سه درس تخصصی دیگر از دفترچه دوم به علاوه مدار و ریاضی تمرکز کرده و به تسلط برسیم در صورت باقی ماندن وقت ( که معمولاً دیگر وقتی نمی ماند ) به درس بعدی برسیم .
سعی کنید از هر درس یک کتاب اصلی داشته باشید و فقط از روی آن مطالعه کنید در صورت برخورد با موارد نامفهوم می توانید به کتب یا جزوات دیگر یا مرجع مراجعه کنید .
قطعاً و یقیناً در سکوت مطالعه کنید . خواندن در سر و صوای عادی خانه مشکلی ندارد ( اگر عادت دارید ) ولی هیچگاه همراه موسیقی مطالعه نکنید .
هیچ نیازی به این کار نیست (مگر اینکه چند ساعت در راه و آنهم در یک حالت ثابت باشید ( مثل قطار یا اتوبوس ) . اما مطالعه در حالتی که در حال تغییر وسیله نقلیه هستید و … هرگز پیشنهاد نمی شود . سعی کنید در ساعات مطالعه اصلی در منزل یا کتابخانه به این امر بپردازید و در راه و … مطالعه نکنید .
در این حالت کمی روی آن فکر و تحقیق کنید از منابع و کتب مختلف . منتهی این زمان نباید به دو سه روز برسد . سریع مشکل را از طریق سایت برق ارشد یا اساتید در سایتهای دیگر مطرح کنید و جواب را بگیرید . زیاد نباید برای یک مساله زمان را از دست داد .
اینترنت یا اپلیکیشن های موبایل ( تلگرام و … ) برای دوران کنکور برابر است با سم و سیانور . در این برحه زمانی هرگز از نت یا اپلیکیشن های موبایل استفاده نکنید . اگر حتی شده سیستم خود را جمع کرده و داخل کارتن مربوطه قرار دهید یا اینترنت خود را قطع کنید . در صورت نیاز به نت برای رفع اشکال درسی و … به کافینت مراجعه کنید . اپلیکیشن های موبایل را حذف کنید مگر اینکه در یک گروه درسی عضو باشیید . بهترین تفریحات استفاده از یک بازی کامپیوتری و نه گشت و گذار در نت مخصوصا شبکه های اجتماعی اثرات منفی بسیار بسیار شدید و عمیقی بر روند مطالعاتی شما می گذارند .