روز بهره‌ وری و بهینه‌سازی مصرف، بهانه‌ای برای تکرار اهمیت استفاده مؤثر و مطلوب از زمان، امکانات، سرمایه، فرصت‌ها و نیروی انسانی در جهت تولید، بهینه‌سازی مصرف و در نتیجه، رسیدن به رشد و شکوفایی همه‌جانبه اقتصادی و اجتماعی در جامعه است.

بهره‌ وری در لغت معنای بهره بر، سود برنده و کامیاب و همچنین به مفهوم راندمان و بازده است. در تعریف مفهومی بهره‌وری؛ استفاده مطلوب، مؤثر و بهینه از همه لحظه‌ها، مجموعه امکانات، ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها، سرمایه‌ها، نیروها و منابعی است که به انسان برای رسیدن به رشد و شکوفایی همه‌جانبه کمک می‌کند. در واقع انسان با بیشترین استفاده از کمترین امکانات به بهره‌وری بالایی دست می‌یابد.

یکی از مواردی که همه سازمان‌ها و حتی انسان‌ها به آن توجه دارند، موضوع بهره‌وری است، اینکه سازمانشان و یا اصلاً خودشان بهره‌وری بالایی داشته باشند. اگر در تعریفی ساده بخواهیم بهره‌وری را در سازمانی توضیح دهیم، یعنی میزان خروجی و سود سازمان نسبت به هزینه‌ها.

 

مولفه‌های بهره‌ وری

بهره‌ وری به عنوان یکی از معیارهای سنجش فعالیت‌ها، با در نظر گرفتن هدف و مقصد مدنظر از دو زاویه مجزا قابل‌بررسی است. از یک‌سو، نقش مفید و مؤثر بودن فعالیت در دستیابی به هدف ترسیمی مورد ارزیابی قرار گرفته و از سوی دیگر بازده فعالیت مطرح می‌شود. بر این اساس می‌توان بهره‌وری را به دو مؤلفه تجزیه کرد: بر اساس تعاریف استانداردهای مدیریت کیفیت (تعاریف برگرفته از ISO9000:2005)

اثربخشی:

میزانی که فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده تحقق یافته و نتایج برنامه‌ریزی شده به دست آمده ‌است. (کار درست کردن).

کارایی:

رابطه بین نتیجه بدست آمده و منابع استفاده شده. (درست کار کردن)

کارایی نشان می‌دهد که یک سازمان تا چه میزان از نهاده‌ها به‌طور بهینه در جهت تولید ستاده‌ها استفاده کرده ‌است و به عبارتی نشان‌دهنده «صحیح انجام دادن کار» است. به این معنی که از حداقل نهاده‌ها حداکثر محصول برداشت شود.

بهره‌ وری ترکیبی از کارایی و اثربخشی است. به عبارت دیگر عملکرد سازمان در صورتی بهره‌ور خواهد بود که کارا و اثربخش باشد و هر کدام به تنهایی نشان دهنده افزایش بهره‌وری نیست. پس در مقوله بهره‌وری اولاً کاری که انجام می‌شود باید کار درست و مفیدی باشد ثانیاً این کار به بهترین نحو انجام پذیرد و در راستای اهداف باشد.

 

عوامل مؤثر بر افزایش بهره‌ وری

به‌طور کلی عوامل مؤثر برای افزایش سطح بهره‌وری را می‌توان چنین برشمرد:

بهبود کیفی عامل کار، با توجه به اینکه نیروی انسانی مهم‌ترین عامل در بهبودی بهره‌وری است لذا می‌توانند با به‌کارگیری نکات ذیل موجبات ارتقای بهره‌وری را فراهم نمایند.

بهبود روابط حاکم بین مدیر و کارکنان

بهبود در به‌کارگیری رهاوردهای فناورانه

توجه و اصلاح عوامل محیطی

نوآوری و خلاقیت و امکان بروز آن توسط کارکنان

 

ضرورت بحث بهره‌ وری

بهره‌ وری می‌تواند بیشترین استفاده از کمترین امکانات و منابع در راه رسیدن به رشد و شکوفایی همه‌جانبه زندگی انسان باشد. اگر می‌خواهیم در دنیای پر رقابت امروزی، رونق اقتصادی، اجتماعی و زندگی بهتری داشته باشیم، لازم است به بهره‌وری بالایی برسیم؛ زیرا ایستادگی و تداوم حیات در صحنه جهانی، سرعت و دقت افزون‌تری می‌طلبد.

از اهداف مهم بهره‌وری می‌توان به کاهش هزینه، افزایش تولید و خدمات، افزایش کیفیت و استفاده بهینه از زمان اشاره کرد. بهره‌وری بدون ارتقای کیفیت، امری بیهوده است. افزایش کیفیت می‌تواند شامل بهبود امور مادی نظیر تولید کالا و خدمات و بهبود شرایط کار باشد. از دیگر اهداف مهم بهره‌وری، کاهش هزینه است.

در تعریف مفهومی بهره‌وری عبارت است از؛ استفاده مطلوب، مؤثر و بهینه از همه لحظه‌ها، مجموعه امکانات، ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها، سرمایه‌ها، نیروها و منابعی است که به انسان برای رسیدن به رشد و شکوفایی همه‌جانبه کمک می‌کند.

کاربردها و سطوح بهره‌ وری

بر خلاف پندار برخی افراد بهره‌ وری فقط برای صنایع نیست بلکه بهره‌وری سطوح مختلفی دارد و همه افراد در همه سطوح نقش دارند یعنی اینکه افراد می‌توانند با تفکر، ابداعات و نوآوری‌های خود عملاً در چند سطح گوناگون مؤثر واقع گردند، سطوح مختلف بهره‌وری عبارت‌اند از:

سطح فرد

سطح گروه آموزشی

سطح گروه کاری

سطح سازمانی

سطح رشته‌های تجاری، خدماتی، صنعتی و کشاورزی

سطح بخش‌های اقتصادی

سطح ملی و کشوری

سطح جهانی

 

روز بهره‌ وری و بهینه‌ سازی مصرف

امروزه در اقتصاد کلیه کشورها چه کشورهای توسعه یافته و چه در حال توسعه بهره‌ وری به اولویتی ملی تبدیل شده است. بهره‌ وری به‌طوری که موجبات رشد اقتصادی و کنترل تورم را فراهم و امکان دستیابی در سطح بالای استاندارد زندگی را میسر می‌کند. و از لحاظ به حداکثر رساندن منافع افزایش بهره‌وری، اهداف بهره‌وری باید در طرح‌های ملی توسعه گنجانده شوند. اگر بخواهیم بهره‌وری موجب تفاوت در رقابت بازرگانی، ایجاد رفاه ملی و بهزیستی مردم شود، یک رهیافت ملی و جامع، ضروری است.

 

سازمان ملی بهره‌ وری ایران

سازمان ملی بهره‌ وری ایران به عنوان یک نهاد حاکمیتی، مسئول برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، راهبری، پایش و ارزیابی بهره‌وری همه فعالان اقتصادی و عوامل تولید از جمله نیروی کار، سرمایه، انرژی، آب و خاک و تهیه و تدوین شاخص‌های استاندارد بهره‌وری به‌ویژه بهره‌وری سبز، ارتقای بهره‌وری در تمامی بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، دولتی و غیردولتی در چارچوب قوانین و سیاست‌ها است.

نام*

ایمیل

نظر*

متن تصویر*